Τι θα σήμαινε ο πόλεμος στην Ουκρανία για την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης;
Πόσο σκληρά θα πληγεί η Ευρώπη που δοκιμάζεται από μια πιθανή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Εξαρτάται από το πώς θα αντιδράσει ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, σημειώνει δημοσίευμα του Bloomberg αφιερωμένο στις συνέπειες ενός πιθανού πολέμου στην Ουκρανία πάνω στην ενεργειακή κρίση της Ευρώπης.
Η Ρωσία συνέχισε να στέλνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και πιο πρόσφατα στον απόηχο της προσάρτησης της Κριμαίας. Η Μόσχα είναι απίθανο να θέλει να διακινδυνεύσει να βλάψει τη φήμη της ως αξιόπιστου προμηθευτή ούτε αυτή τη φορά, σύμφωνα με την Uniper SE, έναν από τους κορυφαίους αγοραστές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Όμως ο Μπάιντεν έχει προειδοποιήσει για αυστηρούς οικονομικούς περιορισμούς εάν ρωσικά στρατεύματα περάσουν στην Ουκρανία. Ένας μεγάλος κίνδυνος για τη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα ήταν οι κυρώσεις είτε που θα αποκόψουν τη Ρωσία από τη δυνατότητα συναλλαγών σε ξένο νόμισμα, είτε άλλοι περιορισμοί στις τράπεζές της.
"Πρέπει να προετοιμαστούμε σχεδόν για κάθε σενάριο", δήλωσε σε συνέντευξή του ο Γκρέγκορ Πετ, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ανάλυσης αγοράς της Uniper.
Ακολουθεί μια ματιά στο ποια θα μπορούσαν να είναι αυτά τα σενάρια και τι σημαίνουν για μια ήπειρο που εξαρτάται από τη Ρωσία για περίπου το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της. Η Ευρώπη βρίσκεται ήδη από τη χειρότερη ενεργειακή κρίση από τη δεκαετία του 1970, με τα αποθέματα φυσικού αερίου να είναι επικίνδυνα χαμηλά.
Οι δυτικές δυνάμεις έχουν πει ότι θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να αποσυνδέσουν τη Ρωσία από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift, αν και η ιδέα αντιμετωπίζει έντονη αντίδραση από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Οι ρωσικές τράπεζες θα μπορούσαν επίσης να στοχοποιηθούν, αλλά είναι πιθανό να υπάρχουν εξαιρέσεις για τη διατήρηση των ενεργειακών συναλλαγών - πολλές από τις οποίες πραγματοποιούνται σε δολάρια ή ευρώ.
Στο πιο ακραίο σενάριο, η Gazprom PJSC θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε οποιεσδήποτε κυρώσεις μειώνοντας τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό θα ακρωτηρίαζε τα ενεργειακά συστήματα της ηπείρου και θα είχε ως αποτέλεσμα μια τεράστια άνοδο των τιμών. Πολλοί θεωρούν απίθανο τη Ρωσία να πάει τόσο μακριά.
"Θα ήταν πολύ απρόθυμοι να περιορίσουν (σ.σ.. την προμήθεια φυσικού αεργίου) για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι αυτή η φήμη ότι είναι σταθερός προμηθευτής και ο δεύτερος είναι ότι το φυσικό αέριο είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας στη Ρωσία", δήλωσε ο Pett της Uniper.
Σε περίπτωση εισβολής, ένα θύμα θα μπορούσε να είναι ο νεόκτιστος Nord Stream 2, ένας αγωγός πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Ρωσία στη Γερμανία. Η υποθαλάσσια σύνδεση αναμενόταν να ενισχύσει την προσφορά, αλλά έχει εμπλακεί σε μια εξαιρετικά πολιτικοποιημένη διαδικασία έγκρισης.
Ο Μπάιντεν έχει υποστηρίξει κυρώσεις στον Nord Stream 2 εάν η Ρωσία εισβάλει, ενώ η κυβέρνηση του νέου γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς έχει ξεκαθαρίσει ότι μια κλιμάκωση της κρίσης θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος του αγωγού. Η αγορά υπολογίζει στον αγωγό χωρητικότητας 55 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων που θα φέρει τελικά αέριο και η ακύρωση του έργου αφήνει λιγότερες επιλογές διαμετακόμισης.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα πιέσει για τον αμφιλεγόμενο αγωγό, καθώς προσφέρει μια απευθείας διαδρομή προς τις πεινασμένες αγορές της Ευρώπης, αποφεύγοντας την Ουκρανία.
Ίσως η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι τι συμβαίνει με τις τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που η Ρωσία μετακινεί μέσω της Ουκρανίας.
Η Μόσχα θα μπορούσε να σταματήσει τις ροές μέσω της Ουκρανίας σε περίπτωση σύγκρουσης, δήλωσε ο Volodymyr Omelchenko, επικεφαλής της έρευνας ενέργειας στο κέντρο Razumkov της Ουκρανίας. Αυτό θα έδινε στη Ρωσία τη δύναμη να "υπαγορεύσει τους όρους της στην Ουκρανία και στην ΕΕ".
Αλλά άλλοι δεν είναι τόσο σίγουροι. Η Ρωσία θέλει να διατηρήσει τη θέση της ως αξιόπιστου προμηθευτή και "δεν βλέπω αυτή τη θέση να αλλάζει ακόμη και σε περίπτωση πυροβολικού πολέμου με την Ουκρανία", δήλωσε ο Chris Weafer, διευθύνων σύμβουλος της Macro-Advisory Ltd με έδρα τη Μόσχα.
Διακυβεύονται 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που η Ρωσία δεσμεύεται να διακινεί ετησίως μέσω της Ουκρανίας στο πλαίσιο μιας επαφής που λήγει το 2024. Αυτό είναι περίπου το 1/3 του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται στην Ευρώπη και σχεδόν το μισό από αυτό που καταναλώνει η Γερμανία ετησίως.
Αυτό είναι το λιγότερο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με τον Omelchenko του Κέντρου Razumkov. "Αυτό είναι δυνατό μόνο εάν υπάρξει ζημιά στους σωλήνες", είπε. Εάν αυτό συνέβαινε, η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την κατάσταση για να προωθήσει τον αγωγό Nord Stream 2.
Ενώ οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είχαν διακοπεί στο παρελθόν κατά τη διάρκεια διαφωνιών με την Ουκρανία για τις τιμές, παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αδιάκοπες -ακόμη και μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι, με συνέπειες για τις τιμές. Εάν επηρεαστεί η ουκρανική διαμετακόμιση φυσικού αερίου, η αντικατάσταση των χαμένων όγκων δεν θα ήταν εύκολη. Η Gazprom θα μπορούσε να επαναδρομολογήσει το ήμισυ της προμήθειας σε έναν υποχρησιμοποιημένο αγωγό που διέρχεται από τη Λευκορωσία και την Πολωνία. Το άλλο μισό θα πρέπει να προέρχεται από αγορές ανοιχτής αγοράς, οι οποίες μπορεί να είναι ακριβές.
Η ενίσχυση της διέλευσης μέσω Λευκορωσίας δεν θα ήταν επίσης απλή. Ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο έχει απειλήσει επανειλημμένα ότι θα διακόψει τις προμήθειες, μεταξύ άλλων ως αντίποινα για τυχόν κυρώσεις της ΕΕ μετά τη μεταναστευτική κρίση.
Σε κάθε σύγκρουση, υπάρχει κίνδυνος να υποστούν ζημιά βασικές υποδομές, είτε σκόπιμα είτε κατά λάθος. Αυτό θα μπορούσε να καταλήξει να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές προμήθειες και τιμές για τα επόμενα χρόνια, καταλήγει το δημοσίευμα του Bloomberg.
Δεν υπάρχουν σχόλια: