Σε τεντωμένο σκοινί η κυβέρνηση

Η πανδημική έξαρση πιέζει το Μαξίμου και μονοπωλεί την πολιτική αντιπαράθεση – Η νευρικότητα, η σύγκρουση με την αντιπολίτευση και τα πρώτα δείγματα δημοσκοπικής κόπωσης – Ο φόβος του πολιτικού κόστους αποτρέπει την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού

Η διαρκής, πολυδιάστατη επίπτωση της πανδημικής κρίσης στο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον μετατρέπεται σε εστία μόνιμου προβληματισμού στο Μέγαρο Μαξίμου. Παρά τις προσπάθειες εγκαθίδρυσης μιας ιδιότυπης κανονικότητας και τις επανειλημμένες δεσμεύσεις, σύμφωνα με τις οποίες κυβερνητικά στελέχη και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκλείουν ένα νέο γενικό απαγορευτικό ή οριζόντια μέτρα περιορισμού της κινητικότητας, η διολίσθηση της πολιτικής αντιπαράθεσης στο πεδίο της πανδημίας είναι μια πραγματικότητα.

Υπό αυτό το πρίσμα, η κυβέρνηση βρίσκεται αναγκασμένη να απαντά διαρκώς στην τυφλή κριτική της αντιπολίτευσης, η οποία ωστόσο δεν φαίνεται να αποκομίζει πολιτικά οφέλη, παρά μόνο να ποντάρει στην καλλιέργεια μιας υπόγειας έντασης. Κυβερνητικά στελέχη και συνεργάτες του Πρωθυπουργού μπορεί να υποβαθμίζουν στις επίσημες τοποθετήσεις τους την επίδραση της τακτικής αυτής του ΣΥΡΙΖΑ. Παρά ταύτα, κορυφαίοι παράγοντες του Μεγάρου Μαξίμου δεν κρύβουν σε κατ’ ίδιαν συζητήσεις την ανησυχία τους για την υπονομευτική επίδραση αυτής της παραμέτρου.

Ενδεικτική της νευρικότητας που προξενείται είναι και η επιλογή της κυβέρνησης να απαντά διαρκώς στις συχνά άστοχες και ασύμμετρες κατηγορίες της αντιπολίτευσης ως προς τη διαχείριση της πανδημίας. Χαρακτηριστική ήταν ως προς αυτά και η επιλογή του Πρωθυπουργού να απαντήσει ευθέως στον Αλέξη Τσίπρα την προηγούμενη εβδομάδα, λέγοντας μεταξύ των άλλων κατά την ομιλία του προς την ΚΟ της ΝΔ: «Ο κ. Τσίπρας λειτουργεί ως πλανόδιος μεταπράτης του ανθρώπινου πόνου σε όλα τα επίπεδα, φλερτάρει με τους ανεμβολίαστους με το επιχείρημα ότι δήθεν είναι ρατσιστικό να μιλάμε για πανδημία ανεμβολίαστων. Είναι το ίδιο επιχείρημα όλων όσοι δεν θέλουν να εμβολιαστούν».

Δημοσκοπική προειδοποίηση

Η επιλογή της μετωπικής αντιπαράθεσης, σε συνδυασμό με την προαναγγελία μισθολογικών αυξήσεων και τις συνεχείς παρεμβάσεις στήριξης οικονομικών και κοινωνικών ομάδων έναντι του κύματος ακρίβειας και εν όψει του χειμώνα, αναζωπυρώνει διαρκώς την παραφιλολογία των εκλογών και πάντως θεωρείται ενδεικτική των διαθέσεων της κυβέρνησης ως προς την τακτική της, ανεξαρτήτως του χρόνου που θα στηθούν οι κάλπες. Την ίδια στιγμή, η ανησυχία για την αλματώδη αύξηση των κρουσμάτων και – κυρίως – των θανάτων λόγω COVID είναι πρόδηλη, καθώς, όσο το τέλος της πανδημικής κρίσης παραμένει άγνωστο, είναι ορατός ο κίνδυνος ενός μακάβριου απολογισμού απωλειών.

Χαρακτηριστικά και ενδεικτικά της συνθήκης που διαμορφώνεται (και λόγω πανδημίας) είναι τα ευρήματα της έρευνας της Metron Analysis για «Το Βήμα». Πέραν της καταγραφής του αρνητικού κλίματος που παρατηρείται σταθερά τους τελευταίους μήνες, η νέα αυτή δημοσκόπηση παρουσιάζει για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2019 μια υποχώρηση των ποσοστών της κυβέρνησης κάτω από το 30%, καθώς και της διαφοράς από τον ΣΥΡΙΖΑ, έστω και οριακά, κάτω από τις 10 μονάδες. Το πολιτικό αυτό περιβάλλον, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη ανάκαμψη του ΚΙΝΑΛ και εν αναμονή ανάδειξης της νέας ηγεσίας του, είναι στοιχεία που παρακολουθούνται στενά από το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου. Η πολιτική κυριαρχία της κυβέρνησης αποτελεί μεν μια διαρκή επίκληση του πρωθυπουργικού επιτελείου, όμως αρχίζει να διαμορφώνεται η επίγνωση (έστω σε μια μικρή ομάδα στελεχών) ότι απροσδόκητες παράμετροι μπορεί να πυροδοτήσουν ρευστότητα ή αναδιατάξεις στο πολιτικό σκηνικό.

Τα Χριστούγεννα της αγωνίας

Υπό αυτές τις συνθήκες, η «ισορροπία του τρόμου» ανάμεσα στην έξαρση της πανδημίας και στην επίμονη απόρριψη της επιλογής ενός νέου lockdown προξενεί έναν διαρκή πονοκέφαλο. Η ανησυχία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη καθώς η έξαρση της πανδημίας στην Ευρώπη φέρνει πολλές κυβερνήσεις στα πρόθυρα νέων, υβριδικών έστω, απαγορεύσεων και περιορισμών πολλών οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Κρίσιμη περίοδος θεωρείται το διάστημα έως τα Χριστούγεννα, καθώς ήδη οι τάσεις επιβάρυνσης του συστήματος Υγείας προσλαμβάνουν ανησυχητικές διαστάσεις. Εν όψει αυτών, μελετώνται διαρκώς τροποποιήσεις των μέτρων περιορισμού της κινητικότητας των ανεμβολίαστων, δεδομένης και της αύξησης του ρυθμού των εμβολιασμών αφότου εφαρμόστηκαν οι νέες ρυθμίσεις για την πρόσβαση των πολιτών σε δραστηριότητες όπως η εστίαση και το λιανεμπόριο. Κυβερνητικές πηγές διαβεβαιώνουν πάντως ότι κατά την περίοδο των Χριστουγέννων δεν πρόκειται να υπάρξει καμία χαλάρωση για τους ανεμβολίαστους πολίτες, αντιθέτως σημειώνουν ότι θα ενταθούν οι έλεγχοι.

Παράλληλα, όσο και αν η διεύρυνση της υποχρεωτικότητας συζητείται δημοσίως με διάφορες αφορμές, κυβερνητικές πηγές επιμένουν ότι δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα. Το στοιχείο αυτό ερμηνεύεται ως ένδειξη της πολιτικής στάθμισης που γίνεται από το Μέγαρο Μαξίμου, με γνώμονα το πολιτικό κόστος ενός μετώπου με την ετερόκλητη μάζα των αρνητών. Δικαιολογώντας την επιλογή αυτή, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι απόφαση για υποχρεωτικούς εμβολιασμούς δεν έχει ληφθεί σε κανένα κράτος-μέλος της ΕΕ και διευκρινίζουν ότι ακόμη και στην Ιταλία έχει τεθεί ο περιορισμός του «πράσινου πιστοποιητικού» για την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες.

Λίγο προτού συμπληρωθούν δύο χρόνια διακυβέρνησης έκτακτων συνθηκών λόγω πανδημίας, κυβερνητικοί παράγοντες κάνουν έναν άτυπο απολογισμό της λειτουργίας του επιτελικού κράτους. Με αφορμή την έκδοση της μονογραφίας της Ματίλντας Χατζηπαναγιώτουμε τίτλο «Το επιτελικό κράτος – Συνταγματική διαρρύθμιση και συνέπειες του Ν. 4622/2019», στελέχη της κυβέρνησης προχώρησαν σε μια στατιστική απεικόνιση του τρόπου διακυβέρνησης που εφαρμόστηκε κατά την τελευταία διετία.
Ειδικώς ως προς την αξιοποίηση του επιτελικού κράτους κατά την περίοδο διαχείρισης της πανδημίας, αναφέρεται ότι από τις 25.2.2020 έως και σήμερα έχουν εκδοθεί 1.837 Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, με την υπογραφή 2 έως και 16 υπουργείων. Κατά την ίδια περίοδο, ο μέσος χρόνος υποβολής Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου ήταν 17,57 ημέρες (έναντι των 40 ημερών της συνταγματικά οριζόμενης προθεσμίας), ενώ ο μέσος χρόνος έγκρισής τους από τη Βουλή ήταν 10,42 ημέρες (έναντι τριών μηνών που ορίζονται στο Σύνταγμα).

Νομοσχέδια 

Από τις 7 Ιουλίου του 2019 έχει συνεδριάσει 32 φορές το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ καθ’ όλη την τετραετία 2015-2019 είχε συνεδριάσει 33 φορές.Ως προς το νομοθετικό έργο, ο απολογισμός δείχνει ότι ψηφίστηκαν συνολικά 219 νομοσχέδια (31 το 2019, 113 το 2020 και 75 το 2021). Εξ αυτών, πρωτογενείς νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν τα 147 και νομοσχέδια κύρωσης διεθνών συμβάσεων τα 72. Τριάντα εννέα νομοσχέδια έχουν εξεταστεί από την Επιτροπή Αξιολόγησης Ποιότητας της Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας (από τη στιγμή που λειτούργησε, τον Μάιο του 2020). Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι συγκριτικά στις δύο πρώτες Συνόδους της ΙΖ’ Περιόδου (2015-2017) είχαν ψηφιστεί 153 νομοσχέδια, εκ των οποίων πρωτογενείς νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν τα 86 και νομοσχέδια κύρωσης διεθνών συμβάσεων ήταν τα 67.

Τροπολογίες

Ως προς τον περιορισμό της πρακτικής των επειγόντων και κατεπειγόντων νομοσχεδίων, ο απολογισμός φανερώνει ότι από τον Ιούλιο του 2019 έχουν ψηφιστεί μόλις τρία επείγοντα σχέδια νόμου, κατά μέσο όρο δηλαδή 1,5 ανά έτος, έναντι 7,11 της περιόδου 2015-2019. Κατά την ίδια περίοδο, τα κατεπείγοντα νομοσχέδια ήταν 7 και από αυτά τα 5 εντός του 2019 (3,5 ανά έτος έναντι 4,22 της περιόδου 2015-2019).Οι υπουργικές τροπολογίες μειώθηκαν κατά 36% στη διετία 2020-2021 έναντι της τριετίας 2016-2018, ενώ οι εκπρόθεσμες τροπολογίες περιορίστηκαν κατά 67% σε σχέση με την πρώτη τριετία διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Τα στοιχεία του κοινοβουλευτικού ελέγχου δείχνουν ότι την προηγούμενη διετία συζητήθηκαν 1.529 επίκαιρες ερωτήσεις και αιτήσεις για αναπάντητες ερωτήσεις και αναφορές. Δεν συζητήθηκαν, λόγω μη προβλεπόμενου κωλύματος των ερωτώμενων υπουργών, δύο επίκαιρες ερωτήσεις. Συνολικά, από τις προγραμματισμένες επίκαιρες ερωτήσεις της ίδιας περιόδου συζητήθηκε ποσοστό 82% (ακόμη και αν η μη συζήτησή τους οφείλεται σε δικαιολογημένο κώλυμα, κώλυμα βουλευτή ή αναρμοδιότητα σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής). Συγκριτικά, κατά την περίοδο 2015-2019, οι επίκαιρες ερωτήσεις που συζητήθηκαν ανήλθαν στο 51% των προγραμματισμένων, ενώ δεν συζητήθηκαν λόγω μη προβλεπόμενου κωλύματος των ερωτώμενων υπουργών 940 επίκαιρες ερωτήσεις από τις 3.271 που είχαν κατατεθεί (ποσοστό 29%).

Επίκαιρες ερωτήσεις

Κατά την τελευταία διετία προγραμματίστηκαν και συζητήθηκαν 7 επίκαιρες ερωτήσεις προς τον Πρωθυπουργό, ο οποίος παράλληλα ενημέρωσε με δική του πρωτοβουλία τη Βουλή για θέματα επικαιρότητας έξι φορές με την ειδική διαδικασία του άρθρου 142Α ΚτΒ και πιο συγκεκριμένα: l στις 14.2.2020 «για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τα εργασιακά θέματα»l στις 30.4.2020 «για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στη χώρα» l στις 12.11.2020 «για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας»l στις 15.1.2021 «για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας»l στις 25.2.2021 «για την ποιότητα της δημοκρατίας και του δημοσίου διαλόγου»l στις 25.8.2021 «για τη διαχείριση των καταστροφικών πυρκαγιών και τα μέτρα αποκατάστασης».

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην ατζέντα

Οσο η πανδημία εξακολουθεί να ρίχνει βαριά σκιά στην κυβερνητική δραστηριότητα και στο πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον, ο Πρωθυπουργός εντείνει τη δραστηριότητά του στο διεθνές περιβάλλον. Την Παρασκευή βρέθηκε στο Παρίσι, όπου συμμετείχε στη διεθνή Διάσκεψη για τη Λιβύη, ενώ το βράδυ της ίδια ημέρας μίλησε στην επετειακή εκδήλωση για τα 75 χρόνια από την ίδρυση της UNESCO. Εκεί έθεσε εμφατικά το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, αίτημα το οποίο, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αναμένεται να συζητήσει και με τον βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Λονδίνο, σήμερα, Τρίτη. Κατά την παραμονή του στη βρετανική πρωτεύουσα ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να έχει και συναντήσεις με επενδυτές.

Πηγή